Dünyanın İlk Tapınağı Urfa/Göbeklitepe

Urfa'ya yolum düştüğümde ilk aklıma gelen dünyanın ilk tapınağının bulunduğu Göbeklitepe'yi ziyaret etmek oldu. Neolitik döneme ait olan bu tapınağın Mısır'daki piramitlerden bile 7500 yıl eski olduğunu öğrenince heyecanım daha da arttı. Örencik Köyü yakınlarında olan Göbeklitepe şehir merkezinden arabayla yaklaşık 40 dakika uzaklığında.

Sabahın erken saatlerinde yola koyulduk. Tepeyi çıkarken ilk dikkatimi çeken şey yol boyunca hic bir yerlesim biriminin olmayisiydi. 12.000 yıl önce insanlar ibadet etmek için günlerce yol yürüyerek buraya gelmiş olmalıydı. 

Tarlasını süren bir köylünün bulduğu oymalı taşı müzeye götürmesiyle farkedilen Göbeklitepe'de kazı çalışmaları 1995 yılında başlamış. Bölgede yaklasık 20 tapınak tespit edilmis ancak yalnızca 6'sı çıkartılabilmiş. Tapınak, insanlari temsil ettiği düşünülen T biçimindeki sütunlardan oluşuyor. Sütunlarin üzerinde insan ve akrep, tilki, akbaba, yılan gibi hayvan figürlerinin kabartmaları var. Kimi arkeologlara göre bu figürler ibadet için gelen kabilelerin sembolleri. 

Bazi kabartmalarda akbaba gibi yırtıcı hayvanlarin insanları yediği görülüyor.  Kimi arkeolog ise bunu Şamanizm'de var olan "güneşe gömme geleneği" olarak açıkliyor. Yani ölen kişilerin açık havaya bırakılarak, yırtıcı hayvanlara sunulması.

Sütunlarin birinde rastlanan aslan figürü ise arkeologlara neolitik dönemde aslanların anadolu'da yaşamış olabileceğini düşündürtüyor. 

Tapınağın yapımı sırasında, 50 - 60 ton ağırlığındaki bu sütunların 2 kilometre uzaklıktaki dağlık bölgelerden taşınmış olduğunu öğrenince çok şaşırıyorum.

Şansımıza o gün Göbeklitepe'deki kazı çalışmalarının başkanlığını yürüten Prof. Dr. Klaus Schmidt'de oradaydı. Kendisini tanımadığımız için sıradan bir turist rehberi zannediyor, sürekli soruyorduk. Bizi kırmayarak, tapınak hakkında epey bilgi verdi. Örneğin; tapınak zemininin su geçirmeyecek şekilde yapılmasına özen gösterildiği için, arkeologlar burada bir takım ayinler düzenlenmiş olabileceğini düşünüyorlarmış. 

Tüm bilinmezliği ve gizemini koruyan bu tapınaklar, arkeologların dolduramadığı boşlukları sizin hayalgücünüze bırakıyor. 

O dönemdeki insanların ibadet ve inanç ihtiyaçlarını görebilmek açısından ise oldukça etkileyici olan Göbeklitepe 2011 yilinda Unesco Dünya Mirası Geçici Listesine girmiş. 

Sizin de bir gün yolunuz düşer mi bilinmez ama imkanınız varsa denk düşürün derim.